به کرات دیده میشود که اینورتر را با درایو یکی میدانند در حالی که به هیج وجه به این شکل نیست و این دو دستگاه کاملا مجزا میباشند، در شکل زیر یک نوع درایو و اینورتر به ترتیب از سمت چپ نشان داده شده است. اینورتر میتواند قسمتی از یک درایو را تشکیل دهد و به ندرت از یک اینورتر جهت درایو یا راه انداز موتور الکتریکی استفاده میشود. از آنجایی که مهمترین ویژگی درایو (Variable Frequency Drive) که تولید فرکانس متغیر است توسط اینورتر صورت میپذیرد، به همین دلیل در بازار فروش به آن اینورتر VFD نیز اطلاق میشود ولی متاسفانه برخی از افراد بازار به دلیل نداشتن دانش کافی این دو را یکی میدانند. علت آن این است که قبل از اینکه کنترل دور موتور AC وجود داشته باشد، همه پروژه های کنترل دور با موتور DC انجام میشد و تنها وسیله کنترل دور موتور، درایو بوده و با توجه به اینکه اینورتر نیز عمل کنترل دور موتور را انجام میدهد، به همین علت در بازار به غلط به اینورتر، درایو نیز گفته میشود. درایو مخصوص کنترل دور موتور DC است و اینورتر مخصوص کنترل دور موتور AC است. درایو ماهیت برق را تغییر نمیدهد و فقط با ولتاژ و جریان بازی میکند اما اینوتر علاوه بر بازی با ولتاژ و جریان، ماهیت برق را از طریق کنترل فرکانس تغییر میدهد. برای مشاهده مشخصات انواع محصولات درایو تکفاز یا سه فاز می توانید به فروشگاه آمپر 24 مراجعه کنید.
در دستگاهای هوشمند امروزی نظیر مطبوع سازهای هوا (Air conditioner) راه اندازهای موتور الکتریکی یا همان “Drive”ها بسیار توانمند شدهاند و به گونهای عمل میکنند که مصرف برق در کولرهای گازی (مطبوع سازها، این دستگاهها باد گرم نیز تولید میکنند) به شکل چشمگیری کاهش یافته است، اگر نگاهی دقیق به درایو یک مطبوع ساز بیاندازیم متوجه خواهیم شد که علاوه بر اینورتر درون آن یک کانورتر (Converter) نیز قرار دارد. اینورتر به دستگاهی گفته می شود که جریان مستقیم را به جریان مستقیم با فرکانس مشخص تبدیل میکند و کانورتر بالعکس.
تمام کاری که این دستگاهها میکنند بهینه سازی جریان اولیه موتور میباشد، همهی ما میدانیم که موتورهای الکتریکی در هنگام استارت جریانی تقریبا 8 برابر مقدار نامی خود را از منبع میکشند و همین عامل سبب افزایش هزینه برق این دستگاهها میشود. در خوزستان اگر از افراد قدیمی بپرسید میگویند کولرهای قدیمی (پنجرهای) را ما اصلا خاموش نمی کنیم چون هزینه برقش بیشتر میشود، این درحالیست که هنوز دلیل علمی آن (بالا بودن جریان و توان راه اندازی موتور) را نمی دانند. از درایوهای کاربردی و برندهای معتبر در ایران می توان به برندهای ال اس و آیمستر اشاره کرد که جهت مشاهده قیمت درایو ال اس و خرید درایو صنعتی به آدرس https://amper24.com مراجعه کنید.
درایو چگونه کار میکند؟
درایوهای فرکانس متغیر (VFDs) بصورت دقیق سرعت موتورهای القایی AC یا سنکرون را کنترل می کنند. با درایوها، کنترل سرعت با گشتاور کامل از سرعت صفر تا حداکثر سرعت نامی موتور امکان پذیر است و در صورت نیاز، در سرعت های بالاتر از سرعت نامی با کاهش گشتاور انجام می شود. درایو فرکانس متغیر فرکانس ولتاژ خروجی را تغییر می دهد، در ابتدا جریان AC ورودی را با یکسو کردن به جریان DC تبدیل می کند و سپس با استفاده از مدولاسیون پهنای پالس ولتاژ، یک شکل موج خروجی ولتاژ و جریان AC می سازد. به هر حال این فرآیند تبدیل فرکانس باعث 2% تا 3% تلفات بصورت حرارت در درایو فرکانس متغیر می شود. حرارتی که باید دفع گردد. این فرآیند باعث سوزنهای (spikes) اضافه ولتاژ و ایجاد اعوجاج هارمونیکی می شود. درایو برای شبیه سازی موج سینوسی، از یک سری پالسهای ولتاژی استفاده می کند که طول مختلفی دارند. بطور ایده آل، پالس ها به گونه ای زمان بندی شده اند که متوسط مجموع آنها یک موج سینوسی کامل را بدهد.
درایو نوعی کنترل کننده موتور است که با تغییر دادن فرکانس و ولتاژ اعمال شده به الکتروموتور آن را به گردش در می آورد. به عبارت دیگر، فرکانس بیشتر باعث گردش سریعتر موتور و افزایش RPM می شود. اگر یک کاربرد نیاز ندارد که موتور در سرعت کامل نامی خود کار کند ، VFD را می توان جهت کاهش فرکانس و ولتاژ، برای تطبیق با نیازمندی های بار موتور الکتریکی مورد استفاده قرار داد. اگر کاربری سرعت مورد نیازش تغییر کند، VFD به آسانی با افزایش یا کاهش سرعت موتور می تواند موتور را با این نیاز تطبیق دهد.
کاربرد اینورترها و درایوها
- تنظیم سرعت موتور (کنترل دور)
- تغیبر جهت چرخش موتور بدون نیاز به کنتاکتور
- روشن و خاموش کردن موتور بدون نیاز به قطع و وصل منبع اصلی
- کاهش ضربههای مکانیکی و در نتیجه افزایش عمر قسمت مکانیکی
- جلوگیری از آسیبدیدن موتور در برابر افزایش ولتاژ
- حذف اضافهجریان (Overcurrent) راهاندازی موتور
انتخاب درایو با توجه به کاربرد آن در صنایع و مصارف مختلف، متفاوت می باشد. عواملی که در انتخاب اینورترها یا درایوها موثرند به ترتیب : کاربردهای سنگین – کاربردهای نیمه سنگین – کاربردهای سبک هستند و از مواردی که نوع مصرف آنها را تعیین میکند گشتاور بار مورد نظر است. بارهایی مانند فن ها دارای گشتاور متغیرند و بارهایی مانند کانوایرهای نوار نقاله دارای گشتاور ثابت هستند. که متناسب با هر کدام درایو یا اینورتر با همان کاربرد مورد نظر است. شرایط محیطی مثل دما ، رطوبت و ارتفاع به همراه ولتاژ اصلی اینکه تکفاز باشد یا سه فاز و ولتاژ موتور 220 ولت است یا 380 ولت، از دیگر عوامل تاثیر گذار در انتخاب یک درایو هستند به همین دلیل درایوها میتوانند تک فاز یا سه فاز باشند.